Recykling tworzyw sztucznych - na czym polega?

W ciągu ostatnich dziesięcioleci na całym świecie produkcja tworzyw sztucznych przyspiesza, przewyższając pod względem ilości wytwarzanie innych rodzajów materiałów. Nie pozostaje to bez wpływu na środowisko naturalne. Zwłaszcza z uwagi na nie, odzysk tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu przybiera na znaczeniu dla celów zmniejszenia ich negatywnego oddziaływania na nasze otoczenie. Trzeba podkreślić, że każdy może mieć swój udział w ograniczeniu ilości odpadów i działaniu na rzecz stosowania tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym. Warto we własnym zakresie wspierać ponowne wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu jako surowca do produkcji nowych wyrobów.

Szczegółowe przepisy dotyczące recyklingu tworzyw sztucznych określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku, regulujące sposób selektywnego zbierania wybranych rodzajów odpadów. Jego rozszerzeniem jest wprowadzenie Jednolitego Systemu Segregacji Odpadów (JSSO), który wszedł w życie na terenie Polski od 1 lipca 2017 roku. Szacuje się, że realny poziom recyklingu tworzyw sztucznych w naszym kraju niestety nie przekracza nawet 10%. Dlatego edukacja i propagowanie systematyczności w segregacji odpadów są konieczne dla efektywności tego procesu.

Jaki jest sens recyklingu tworzyw sztucznych? Jak prawidłowo je segregować? Czy wszystkie tworzywa można poddać recyklingowi? Na te pytania odpowiadamy w naszym dzisiejszym artykule.

Jaki jest sens recyklingu tworzyw sztucznych?

Recykling odpadów z tworzyw sztucznych to proces mający na celu ochronę środowiska poprzez zmniejszenie ilości odpadów i ponowne wykorzystanie surowców. Polega na przetworzeniu zużytych materiałów plastikowych, aby mogły być użyte ponownie w produkcji nowych towarów. Proces recyklingu zaczyna się od segregacji odpadów, niezwykle istotnej dla jego efektywności. Właściwa segregacja pozwala na oddzielenie różnych rodzajów tworzyw sztucznych, które mogą być poddane dalszym krokom recyklingu. Segregacja odpadów do dalszego przerobu tworzyw sztucznych jest kluczowym elementem recyklingu. Tylko niektóre rodzaje plastiku, takie jak PET (politereftalan etylenu) i PE-HD (polietylen wysokiej gęstości), nadają się do ponownego użycia i produkcji nowych produktów, dlatego ważne jest, aby już na wstępie odpowiednio je sortować.

Zagospodarowanie tworzyw sztucznych przynosi liczne korzyści środowiskowe, w tym zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowiska i do oceanów, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych oraz oszczędność surowców naturalnych. Właściwa utylizacja wpływa to również na zmniejszenie zużycia energii i wody, co jest niezwykle istotne w kontekście globalnych wyzwań ekologicznych.

Poprawnie przeprowadzony recykling tworzyw sztucznych przyczynia się do zrównoważonego rozwoju i ochrony naszej planety dla przyszłych pokoleń. Aby proces ten był skuteczny, konieczna jest edukacja społeczeństwa w zakresie segregacji odpadów oraz wspieranie nowoczesnych technologii recyklingowych dotyczących m.in. opakowań z tworzyw sztucznych.

Metody przerobu tworzyw sztucznych

Recykling jest procesem wieloetapowym. Podstawowe metody recyklingu tworzyw sztucznych to rozdrabnianie, separacja, mycie i wytłaczanie. Rozdrabnianie polega na cięciu odpadów na małe kawałki, co ułatwia dalsze przetwarzanie plastiku. Następnie odpady są poddawane separacji prowadzącej do oddzielenia różnych typów tworzyw na podstawie ich właściwości fizycznych. Mycie jest konieczne, aby usunąć wszelkie zanieczyszczenia, wytłaczanie zaś polega na formowaniu oczyszczonego materiału w nowe produkty.

Przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych obejmuje różne metody, z których każda ma na celu redukcję odpadów i ochronę środowiska naturalnego.

Recykling materiałowy (mechaniczny)

To najbardziej rozpowszechniona forma recyklingu tworzyw sztucznych. Metody materiałowe polegają na fizycznym rozdrabnianiu odpadów tworzyw sztucznych na mniejsze fragmenty, które są następnie oczyszczane i przetwarzane w nowe produkty. Przykładem recyklingu mechanicznego może być przetworzenie zużytych butelek PET na nowe opakowania albo wycieraczki do butów. Recykling materiałowy tworzyw sztucznych jest stosunkowo prosty technologicznie i ekonomicznie uzasadniony dla czystych materiałów.

Recykling chemiczny (surowcowy)

Ta metoda polega na chemicznym rozkładzie tworzyw sztucznych do postaci surowców chemicznych, które mogą być ponownie wykorzystane do produkcji nowych materiałów. Jest stosowana w przypadkach, gdy recykling materiałowy nie jest możliwy z powodu zanieczyszczeń, obecności etykiet czy wielomateriałowych produktów. Recykling surowcowy wymaga zaawansowanych technologii i kontroli procesu. Ta metoda recyklingu tworzyw sztucznych polega zazwyczaj na obróbce w wysokich temperaturach.

Recykling energetyczny (termiczny)

Zastosowanie recyklingu energetycznego polega na spalaniu odpadów tworzyw sztucznych w wysokich temperaturach, co umożliwia odzyskanie energii zgromadzonej w materiałach. Jest stosowana dla odpadów, które są zanieczyszczone lub składają się z wielu różnych materiałów, utrudniających inne formy recyklingu. Proces ten odbywa się w specjalistycznych instalacjach, gdzie odpady mogą być spalone, poddane półspalaniu lub termolizie.

Zagospodarowanie tworzyw sztucznych. Jak je segregować?

Segregacja odpadów, uregulowana przez Rozporządzenie Ministra Środowiska, ma na celu skuteczne oddzielenie surowców nadających się do recyklingu od odpadów, które nie mogą być ponownie przetworzone. System ten obejmuje pięć głównych kategorii materiałów:

1. Metale
2. Tworzywa sztuczne
3. Papier
4. Opakowania szklane (szkło kolorowe i białe)
5. Materiały biodegradowalne.

Każdy z tych materiałów powinien być wrzucany do odpowiedniego kontenera na odpady, oznaczonego kolorem, co ułatwia mieszkańcom segregację.

• Niebieskie kontenery są przeznaczone na papier, karton, czy ulotki, pod warunkiem że nie są mokre.
• Żółte pojemniki są dedykowane na metale i tworzywa sztuczne, takie jak puszki po napojach czy butelki PET.
• Zielone pojemniki są przeznaczone na szklane butelki i słoiki.
• Kosze brązowe gromadzą odpady biodegradowalne.
• Czarne pojemniki służą do zbierania odpadów zmieszanych.

Co należy wrzucać do pojemników na metale i tworzywa sztuczne?

• plastikowe butelki i opakowania po napojach oraz produktach spożywczych
• nakrętki, kapsle i zakrętki od słoików
• opakowania wykonane z kilku materiałów, takie jak kartony po mleku
• opakowania po środkach czystości i kosmetykach
• plastikowe torby i folie
• puszki i folie aluminiowe
• metalowe puszki po konserwach
• metale kolorowe.

Co nie powinno się znaleźć w pojemnikach na metale i tworzywa sztuczne?

• nieopróżnione butelki i opakowania (należy je najpierw opróżnić)
• zabawki plastikowe
• opakowania po lekarstwach
• artykuły medyczne
• opakowania po olejach i płynach silnikowych
• części do pojazdów silnikowych, np. samochodów, motocykli
• baterie i akumulatory
• opakowania i puszki po farbach i lakierach
• sprzęt elektroniczny i sprzęt AGD.

Ważne jest, aby do pojemników na metale i tworzywa sztuczne wrzucać czyste i odpowiednio przygotowane materiały, które są wymienione jako dopuszczalne do tego typu segregacji. Niedopuszczalne są natomiast materiały, które mogą zanieczyścić proces recyklingu lub nie nadają się do przetwarzania tworzyw sztucznych.

Nauczenie się, jak prawidłowo segregować tworzywa sztuczne, pozwala na maksymalne wykorzystanie ich potencjału do recyklingu, co przyczynia się do zmniejszenia składowania odpadów na wysypiskach oraz do ochrony środowiska naturalnego.

Czy wszystkie tworzywa można poddać recyklingowi?

Do podlegających recyklingowi tworzyw sztucznych należy:

• PET (Politereftalan etylenu) - materiał wykorzystywany głównie do produkcji butelek na napoje i żywność, jak również do folii do pakowania. PET jest jednym z najczęściej spotykanych tworzyw sztucznych i posiada wysoką wartość przetwórczą.

• PE-HD (Polietylen wysokiej gęstości) - ten typ plastiku znajduje zastosowanie m.in. w produkcji nakrętek do butelek, folii do pakowania żywności, reklamówek czy rur kanalizacyjnych. Podobnie jak PET, PE-HD jest często poddawany recyklingowi ze względu na swoje właściwości i szerokie zastosowanie.

Grupę nienadających się to recyklingu tworzyw sztucznych stanowią:

• opakowania zawierające resztki produktów spożywczych lub innych substancji, brudny papier czy foliowany papier reklamowy;
• artykuły higieniczne, takie jak pieluchy i chusteczki nawilżane oraz przedmioty takie jak szkło żaroodporne, ceramika, termometry, a także sprzęt elektroniczny (np. monitory, zepsute telefony) nie mogą być wrzucane do kontenerów przeznaczonych na tworzywa sztuczne, ponieważ ich recykling jest albo niemożliwy, albo wymaga specjalnych procesów i instalacji.

Recykling tworzyw sztucznych - działanie na rzecz środowiska i przyszłych pokoleń

Ponowne wykorzystanie tworzyw sztucznych jest niezmiernie potrzebne w kontekście ochrony środowiska i redukcji mln ton odpadów komunalnych. W ostatnich dekadach produkcja tworzyw sztucznych znacząco wzrosła, na drugim biegunie niestety poziom recyklingu tworzyw sztucznych w Polsce pozostaje niski.

Recykling tworzyw sztucznych, takich jak PET i PE-HD, przynosi liczne korzyści środowiskowe, w tym zmniejszenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach oraz oszczędność surowców naturalnych. Segregacja materiałów i ich prawidłowe przygotowanie do recyklingu są niezbędne, aby zapewnić skuteczność tego procesu. Ważne jest również zrozumienie, że nie wszystkie tworzywa sztuczne mogą być poddane recyklingowi z powodu zanieczyszczeń lub specyficznych właściwości materiałów. Dzięki odpowiedniej edukacji i systematycznym działaniom możemy wspólnie przyczynić się do ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na rzecz przyszłych pokoleń.